• ABONAMENTE
  • ASOCIATIA “ION CONEA”
    • SCOP
    • SUSȚINE ASOCIAȚIA
    • FINANȚARE – PARTENERI
  • EDITURA
  • Librărie GeoPolitică
  • SPONSORIZARE
  • DONATII
  • CONTACT

GeoPolitica

Portal de analize geopolitice, strategice si economice

  • HOME
  • REVISTA GEOPOLITICA
    • 2018
      • nr. 74/2018
      • nr. 73/2018
    • 2017
      • nr. 72/2017
      • nr. 71/2017
      • nr. 70/2017
      • nr. 68-69/2017
    • 2016
      • nr. 67/2016
      • nr. 66/2016
      • nr. 64-65/2016
      • nr. 63/2016
    • 2015
      • nr. 62/2015
      • nr. 61/2015
      • nr. 60/2015
      • nr.59/2015 EN
      • nr.59/2015 RO
    • 2014
      • nr. 58/2014
      • nr. 57/2014
      • nr. 56/2014
      • nr. 54-55/2014
    • 2013
      • nr. 53/2013
      • nr. 52/2013
      • nr. 51/2013
      • nr. 49-50/2013
    • 2012
      • nr. 48/2012
      • nr. 47/2012
      • nr. 46/2012
      • nr. 44-45/2012
    • 2011
      • nr. 43/2011
      • nr. 41-42/2011
      • NR. 40/2011
      • nr. 39/2011
    • 2010
      • nr. 38/2010
      • nr. 36-37/2010
      • nr. 35/2010
      • nr. 33-34/2010
    • 2009
      • nr. 32/2009
      • nr. 31/2009
      • nr. 30/2009
      • nr. 29/2009
    • 2008
      • nr. 28/2008
      • nr. 27/2008
      • nr. 26/2008
      • nr. 25/2008
    • 2007
      • nr. 24/2007
      • nr. 23/2007
      • nr. 22/2007
      • nr. 21/2007
    • 2006
      • nr. 20/2006
      • nr. 19/2006
      • nr. 18/2006
      • nr. 16-17/2006
    • 2005
      • nr. 14-15/2005
      • nr. 13/2005
      • nr. 12/2005
      • nr. 11/2005
    • 2004
      • nr. 09-10/2004
      • nr. 07-08/2004
      • nr. 06/2004
      • nr. 04-05/2004
    • 2003
      • nr. 02-03/2003
      • nr. 01/2003
  • BOARD
    • DIPLOMATS
    • NATIONAL
    • INTERNATIONAL
  • EDITORIAL
  • CLUBURI GEOPOLITICA
    • ExtraEurope
    • Club Geopolitica
    • New Silk Road
    • Geopolitica Club România
  • INTERNATIONAL SUMMER SCHOOL
  • 24/04/2018
You are here: Home / TOPICS / POLITICAL GEOGRAPHY / ORIENTUL MIJLOCIU ŞI ORIENTUL MIJLOCIU EXTINS. ELEMENTE DE GEOGRAFIE POLITICĂ, GEOPOLITICĂ ŞI GEOISTORIE

ORIENTUL MIJLOCIU ŞI ORIENTUL MIJLOCIU EXTINS. ELEMENTE DE GEOGRAFIE POLITICĂ, GEOPOLITICĂ ŞI GEOISTORIE

by SAGEATA Danut Radu

Conf. univ. dr. Radu SĂGEATĂ

„Le Moyen Orient subit une longue éclipse géopolitique entre la fin du Moyen Age et le XIXe siècle. La fin de l’Empire mongol au début du XIVe siècle, succédant à la disparition du califat au milieu du siècle précédent, rompit l’espace unitaire qui favorisait les routes commerciales terrestres. L’Empire ottoman se borna au XVIe siècle à unifier la façade méditerranéenne, tandis que l’état de guerre quasi permanent avec l’Iran, en bloquant le passage vers l’est, finit par détourner l’ensemble du grand commerce d’Orient vers l’océans. La région émergea au XIXe siècle dans un premier temps comme un écueil sur la route des Indes dont il suffisait de contrôler les abords. L’émergence de l’Égypte comme une puissance, du temps de Méhémet-Ali, puis comme un enjeu colonial, amena la Grande-Bretagne à s’installer à Aden (1839), tandis qu’elle se contentait de faire la police dans le Golfe Arabo-Persique. Avec la descente de la Russie dans le Caucase et dans la Caspienne et ses coups de boutoir contre la Perse (1828) et contre l’Empire ottoman (1828, puis 1855 et 1877), le Moyen-Orient commença à jouer également le rôle d’un glacis séparant les deux grandes puissances engagées dans la conquête de l’Asie: la Grande-Bretagne et la Russie. A ces rôles passifs convenait la répartition du territoire entre deux empires plus ou moins décrépis, l’ottoman et le persan, de part et d’autre d’une seule frontière, la plus ancienne de la région, fixée pour l’essentiel depuis 1639 et allant du Mont Ararat su Golfe Arabo-Persique. Deux nouveaux éléments, qui firent leur apparition à partir des années 1870, transformèrent progressivement le Moyen-Orient en un terrain de plus en plus actif de la politique internationale: la pénétration de l’Allemagne qui, profitant précisément de ce vide géopolitique, chercha à s’enfoncer dans l’espace interstitiel des impérialismes russe et britannique, et la prospection pétrolière. Il fallut toutefois attendre le début du XXe siècle pour que l’alliance anglo-franco-russe en vue de la Première Guerre mondiale et l’inféodation du pouvoir jeune-turc à l’Allemagne finissent apparaître la nécessité de tracer des zones d’influence. D’autant que c’est à la veille de la guerre que le pétrole, exploité depuis 1908 en Iran, devint une matière stratégique. Le premier accord de partage dans la région fut la convention anglo-russe de 1907 qui institua des zones d’influence russes dans le nord (de l’Azerbaïdjan au Khorāsān) et britanniques au sud (Sistan et Baloutchistan). De même, par deux accords anglo-ottomans en 1913 et en 1914, les Britanniques se réservèrent le Koweït et l’est de la Péninsule Arabique. Les multiples accords et traits secrets signés pendant la Première Guerre mondiale eurent le plus souvent des objectifs à court terme; ils étaient destinés à apaiser les craintes ou à soutenir l’effort de guerre d’un allié, où les Britanniques multipliaient les promesses car ils entendaient demeurer maîtres du terrain selon le principe du beati possidentes. Il reste que la carte actuelle du Moyen-Orient fut trace sur la base de ces accords. L’intérêt britannique pour une révolte arabe contre l’Empire ottoman, joint à la vision par le «Bureau arabe» du Caire d’un califat arabe sous contrôle anglais, conduisit à la promesse faite au chérif Husayn de La Mecque – contre l’avis de l’administration des Indes qui préférait ‘Abd al-‘Azīz III ibn Sa’ūd – d’un royaume comprenait toutes les terres arabes à l’est de Suez. Les protestations de la France conduisirent aux subtilités des accords Sykes-Picot distinguant les zones A, dites de contrôle – comprenant pour la France la zone côtière de la Cilicie, de la Syrie et du Liban et pour la Grande-Bretagne la basse Mésopotamie -, et les zones B, dites d’influence, accords qui permirent de ménager le chérif et la France. Quand cette dernière chercha des compensations au sud de l’Anatolie, les revendications italiennes, confirmées par les accords de Saint-Jean-de-Mauritienne en 1917, furent chargées de la contenir, comme un an plus tard il échut aux Grecs d’arrêter les visées italiennes à l’ouest de l’Anatolie. Enfin, les revendications françaises d’une grande Syrie allant jusqu’à Gaza et la question des Lieux Saints, pour lesquels les Britanniques – puissance anglicane – n’avaient pas de revendications possibles, donnèrent naissance à la déclaration Balfour préconisant la constitution d’un foyer juif; déclaration qui fut le résultat bien plus de la volonté britannique de contrôler le Croissant fertile que des pressions des organisations sionistes”.

Stéphane Yerasimos, Moyen-Orient1

 Cercetător ştiinţific, Institutul de Geografie al Academiei Române

1 în Dictionnaire de Géopolitique, coord. Yves Lacoste, Flammarion, Paris, 1995, p. 1053-1054.

Share this:

  • Click to share on Facebook (Opens in new window)
  • Click to share on LinkedIn (Opens in new window)
  • Click to share on Twitter (Opens in new window)
  • Click to share on Google+ (Opens in new window)

Related

Filed Under: POLITICAL GEOGRAPHY

About SAGEATA Danut Radu

ARTICOL INTEGRAL
Pe geopolitic.ro sunt publicate abstracte ale articolelor publicate în Revista GEOPOLITICA, care poate fi comandată pe www.geopoliticamagazine.com, în format tipărit sau electronic.

COMENTARII Cancel reply

Social Media

  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Google+

AUTHORS

NOUTĂŢI EDITORIALE

GEOPOLITICS BOOKS

Revista GeoPolitica

Geopolitica TV

YouTube

PARTENERI

COLEGIUL DE REDACŢIE

CONSILIUL ŞTIINŢIFIC
ACADEMIA ROMÂNĂ
academician Dan BERINDEI
academician Constantin BĂLĂCEANU-STOLNICI
academician Mircea MALIŢA
academician Dan BĂLTEANU

ACADEMIA OAMENILOR DE ŞTIINŢĂ

Anghel ANDREESCU
Teodor FRUNZETI
Tasin GEMIL
Ionuţ PURICĂ
Gheorghe VĂDUVA
Constantin VLAD

INTERNATIONAL BOARD

Abdulrahman AL RASSI – Ministerul de Externe al Regatului Arabiei Saudite în Rusia
Alam ANWAR – Centre for West Asian Studies, Jamia Millia Islamia, New Delhi, India
Zeljko BJELJAC – Geographical Institute ”Jovan Cvijic”, Serbian Academy of Sciences and Arts, Belgrade, Serbia
Alex BERCA – analist economic, SUA
Christian BOLÍVAR – Chilean Army War College, Santiago, Chile
Maurizio BONI – Headquarters NATO Rapid Deployable Corps, Italy
Michele BRUNELLI – Università degli Studi di Bergamo, Italy
Come CARPENTIER DE GOURDON – World Affairs Journal, New Delhi, India
Michel CHOSSUDOVSKY – Centre for Research on Globa­lization (CRG), Montreal, Qc. Canada
Dimitrios DALAKLIS – World Maritime University, Malmö, Sweden
Nicholas DIMA – Selous Foundation for Public Policy Research, USA
Sevdalina DIMITROVA – National Military University ”Vasil Levski”, Veliko Tarnovo, Bulgaria
Serhiy DZHERDZH – NATO – Ukraine Civic League, Ukraine
Viacheslav DZIUNDZIUK – National Academy of Public Administration, Ukraine
Joseph E. FALLON – New York, USA
Tiberio GRAZZIANI – L’Istituto di Alti Studi in Geopolitica e Scienze Ausiliarie (IsAG), Roma, Italia
Pawel GOTOWIECKI – The College of Business and Entrepreneurship, Ostrowiec Świętokrzyski, Poland
Jaroslaw GRYZ – National Defense University and University of Finance and Management in Warsaw, Poland
Mara S. GUBAIDULLINA – Al-Farabi Khazach National University, Almaty, Kazakhstan
Serhii HAKMAN – Bukovinian Center for Political Studies, Ukraine
George (Sam) HAMONTREE III – Florida, USA
Radu HERVIAN – Drake Institute for Social Studies, Philadelphia, USA
Leonard HOCHBERG – Mackinder Forum, USA
Karolina ILIESKA – University St. Kliument Ohridski-Bitila, Faculty of Economics, Prilep, R. Macedonia
Slobodan JANKOVIC – Institute of International Politics and Economics, Belgrade, Serbia
David A. JONES – University of Warsaw, Poland
Thede KAHL – Institute for Romance Languages, Wien, Austria
Dincho KARAMUNCHEV – Geopolitics Consulting LTD, Bulgaria
Vladimir KARYAKIN – Russia`s Institute for Strategic Studies, Russia
Swapnil KISHORE – IDC Herzliya – International School, Israel
Yana KOROBKO – International Advisory Council of the Institute of Peace and Development, Canada
Tamara KOVAČEVIČ – University of Novi Sad, Serbia
Anatoliy KRUGLASHOV – Yuriy Fedkovych Chernivtsi National University, Ukraine
Matthew KWASIBORSKI – American Institute on Political and Economic Systems, USA
Dorin LOZOVANU – EGEA, Rep. Moldova
Sohail MAHMOOD – Preston University, Islamabad, Pakistan
Armando MARQUES-GUEDES – Direcção-Geral da Política do Mar, Lisbon, Portugal
Satoshi MORISHIMA – Middle East Cultural Research Institute, Tokyo, Japan
Isa MULAJ – Institute for Economic Policy Research and Analyses, Pristina, Kosovo
Elman NASIROV – Academy of Public Administration under the President of the Republic of Azerbaijan
John O`LOUGHLIN – University of Colorado, USA
Amanda PAUL – European Policy Centre (EPC), Brussels, Belgium
Charles PENNAFORTE – Universidade Paulista, São Paulo, Brasil
Donila PIPA – Faculty of Law, ”Vitrina” University, Tirana, Albania
Daniel PIPES – Middle East Forum, USA
Benjamin POGHOSYAN – Institute for National Strategic Studies – MOD, Armenia
Walter POSCH – Stiftung Wissenschaft und Politik, Berlin, Deutschland
Gaetano Mauro POTENZA – ”Geopolitical Review”, The Alpha Institute of Geopolitics and Intelligence, Italy
Maria PTASHKINA – National Research University, Higher School of Economics, Russian APEC Study Center, Moscow, Russia
Hans H. REISER – Regionalgeograph Donauländer, Deutschland
Charles SAINT-PROT – L’Observatoire d’études géopolitiques à Paris, France
Mohammed Saeed AL-SHAKARCHI – Ambasador Extraordinar şi Plenipotenţiar al Republicii Irak la Nairobi, Kenya
Steven Alan SAMSON – Helms School of Government Liberty University, Lynchburg, USA
José J. SANMARTÍN – Universidad de Alicante, España
Daniele SCALEA – Università degli Studi ”La Sapienza”, Rome, Italy
Musa SHTEIWI – Jordanian Center for Strategic Studies, Amman, Jordan
Gregory SIMONS – Centre for Russian and Eurasian Studies, Uppsala, Sweden
Vitalie SOCHIRCĂ – Universitatea de Stat din Chişinău, R. Moldova
Vladimir TESIC – Research Center for Western Balkan Security Issues, Serbia
Mohamad TROUDI – L’Institut International d’Etudes Stratégiques (IIES), Paris, France
Nuray TURKER – Karabuk University, Turkey
Tynchtykbek TCHOROEV (CHOROTEGIN) – Kyrgyz National University ”Jusup Balasagyn”, Bishkek, Kyrgyzstan
Andrei VOLOSHIN – Institutul de Economie Mondială, Lyov, Ucraina
Daniel WAGNER – Country Risk Solutions, Connecticut, USA
Immanuel WALLERSTEIN – Dept. of Sociology Yale University, New Haven, USA
Suolao WANG – Center for International & Strategic Studies, Peking University, Beijing, China
Jan WENDT – Institute of Geography, Gdańsk University, Poland
Shams uz ZAMAN – National Defence University Islamabad, Pakistan

NATIONAL BOARD

Constantin ANECHITOAE – Universitatea „Ovidius”, Constanţa
Cristian BARNA – Academia Naţională de Informaţii, Bucureşti
Dumitru BORŢUN – SNSPA, Bucureşti
Cristian BRAGHINĂ – Universitatea din Bucureşti
Anna-Eva BUDURA – Universitatea „Ovidius”, Constanţa
Irena CHIRU – Academia Naţională de Informaţii, Bucureşti
Dumitru CODIŢĂ – Asociaţia de Drept Internaţional Umanitar
Laura COMĂNESCU – Universitatea din Bucureşti
Olivia COMŞA – Centrul de Inginerie şi Tehnologie Obiective Nucleare
Dan DUNGACIU – Institutul de Relaţii Internaţionale al Academiei Române
Călin FELEZEU – Universitatea „Babeş-Bolyai”, Cluj-Napoca
Cornel GRIGORUŢ – Universitatea „Ovidius”, Constanţa
Constantin HLIHOR – Universitatea Creştină „Dimitrie Cantemir”, Bucureşti
Ioan IANOŞ – Universitatea din Bucureşti
Alexandru ILIEŞ – Universitatea din Oradea
Aliodor MANOLEA – Universitatea Hyperion, Bucureşti
Dumitru MIRON – Academia de Studii Economice, Bucureşti
Vasile NAZARE – Asociaţia de Geopolitică „Ion Conea”
Florin PINTESCU – Universitatea „Ştefan cel Mare”, Suceava
Nicolae POPA – Universitatea de Vest, Timişoara
Ştefan PURICI – Universitatea „Ştefan cel Mare”, Suceava
Nicolae RADU – Academia de Poliţie „Al. I. Cuza”, Bucureşti
Dănuţ-Radu SĂGEATĂ – Institutul de Geografie al Academiei Române
Vasile SIMILEANU – Academia de Studii Economice, Bucureşti
Laura SITARU – Universitatea din Bucureşti
Cristian TĂLÂNGĂ – Universitatea din Bucureşti
Cristian TRONCOTĂ – Universitatea „Lucian Blaga”, Sibiu
Răzvan ZAHARIA – Academia de Studii Economice, Bucureşti

REFERENŢI ŞTIINŢIFICI

Constantin ANECHITOAE – Universitatea „Ovidius”, Constanţa
Maricel ANTIPA – Universitatea Naţională de Apărare „Carol I”, Bucureşti
Cristian BARNA – Academia Naţională de Informaţii, Bucureşti
Adrian FILIP – Universitatea „Andrei Şaguna”, Constanţa
Constantin HLIHOR – Universitatea Creştină „Dimitrie Cantemir”, Bucureşti
Aliodor MANOLEA – Universitatea Hyperion, Bucureşti
Silviu NATE – Universitatea „Lucian Blaga”, Sibiu
Nicolae RADU -Academia de Poliţie „Al. I. Cuza”, Bucureşti
Radu SĂGEATĂ – Institutul de Geografie al Academiei Române
Vasile SIMILEANU – Academia de Studii Economice, Bucureşti

COLEGIUL DE REDACŢIE

DIRECTOR FONDATOR: Vasile SIMILEANU
Senior Editor: Vasile SIMILEANU
Redactor Şef: Cristina GEORGESCU (SIMILEANU)

Secretar Știinţific:
Aliodor MANOLEA
Secretar de redacţie: Monica MUŢU
Website: Andrei ŢURCAN
Remus DOGARU

Redactori: Alexandru DINU
Irina IONIŢĂ
Cosmin PĂCURARU
Coperta şi grafica: Vasile SIMILEANU

NOTES
Authors are directly responsible for the choice and presentation of data contained in the articles, of their authenticity and originality, as well as their own opinions. The wording and presentation of the text is not always the opinion of the GeoPolitica Magazine and are not binding in any way editorial responsibility.

Reproduction in whole or in part of any written or illustrative material in this publication is prohibited without a written permission from the publisher.

Editors assume no responsibility for the content of material submitted by sponsors.

KEYWORD

Asia Centrală (26) Azerbaijan (25) Black Sea (41) carte (38) China (70) conflict (36) cooperare (29) criza (29) energie (28) EU (42) Europa (35) European Union (37) geopolitica (156) geopolitics (53) globalizare (55) identitate (26) integrare (27) internationala (34) Irak (47) Iran (59) Islam (41) istorie (24) lansare (46) marea neagra (93) NATO (93) Orientul Mijlociu (28) petrol (25) putere (25) religie (26) Romania (182) Rusia (123) Russia (67) securitate (83) security (43) SUA (77) terorism (55) terrorism (32) Turcia (67) Turkey (41) Ucraina (54) UE (100) Ukraine (44) Uniunea Europeană (53) USA (29) şcoală (35)




GeoPolitica Copyright © 2015 - Log in